Ăn Chay Trường Là Gì? Có Nên Ăn Chay Trường Không?

 1. Ăn chay trường là gì và các hình thức ăn chay phổ biến?

Ăn chay có nguồn gốc từ xa xưa, gắn liền với nhiều tôn giáo và triết lý sống khác nhau. Trong Phật giáo, ăn chay được xem là một phương pháp tu tập, thể hiện lòng từ bi với muôn loài. Trong Ấn Độ giáo, nhiều tín đồ cũng thực hành ăn chay như một phần của đức tin. Ngoài ra, ăn chay còn được lựa chọn bởi những người quan tâm đến sức khỏe, môi trường và quyền lợi động vật. 

1.1. Định nghĩa ăn chay trường là gì? 

Có hai hình thức ăn chay đó là ăn chay trường và ăn chay kỳ, trước tiên chúng ta cùng tìm hiểu khái niệm ăn chay trường là gì. 

Ăn chay trường là việc thực hiện một chế độ ăn chay một cách liên tục và không ngừng nghỉ nào đó trong một khoảng thời gian hoặc suốt đời. 

Còn ăn chay kỳ là việc tạm thời từ bỏ việc ăn các thực phẩm có nguồn gốc động vật trong một khoảng thời gian nhất định, thường là các ngày rằm, mùng một hoặc các dịp lễ Tết. Ăn chay kỳ dễ dàng thực hiện, phù hợp với những người mới bắt đầu ăn chay với mục đích chính là để thanh lọc cơ thể và tâm hồn. 

Thường thì, để cơ thể dần quen với dinh dưỡng mới, mọi người thường bắt đầu với việc ăn chay kỳ và sau đó chuyển sang ăn chay trường khi cơ thể đã thích nghi.

1.2. Chế độ ăn trong ăn chay trường

Hiểu rõ ăn chay trường là gì, KATA tin rằng bạn đã có thể hình dung sơ bộ chế độ ăn trong ăn chay trường. Chế độ ăn chay này tập trung vào các thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Dưới đây là một số chế độ ăn chay với những đặc điểm và mức độ nghiêm ngặt khác nhau:

1. Ăn chay thuần (Vegan): Loại trừ tất cả các sản phẩm động vật, bao gồm thịt, cá, trứng, sữa, mật ong và bất kỳ sản phẩm nào khác có nguồn gốc từ động vật.

2. Ăn chay lacto-ovo (Lacto-ovo vegetarian): Không ăn thịt và cá, nhưng vẫn tiêu thụ sản phẩm từ sữa và trứng.

3. Ăn chay lacto (Lacto vegetarian): Không ăn thịt, cá, và trứng, nhưng vẫn tiêu thụ sản phẩm từ sữa.

4. Ăn chay ovo(Ovo vegetarian): Không ăn thịt, cá, và sản phẩm từ sữa, nhưng vẫn tiêu thụ trứng.

5. Ăn chay bán phần (Semi-vegetarian/Flexitarian): Chủ yếu ăn chay nhưng thỉnh thoảng vẫn ăn thịt hoặc cá. 

Một số người sẽ nhầm lẫn giữa chế độ ăn chay trường và thuần chay. Thật ra rất dễ để phân biệt 2 khái niệm này. Ăn thuần chay là gì? Đây là chế độ ăn chay nghiêm ngặt nhất, khi bạn không ăn bất kỳ loại thịt hay sản phẩm từ động vật nào cả, bao gồm cả sữa, mật ong và trứng. Hoặc có thể nói tóm gọn, ăn chay thuần là một mảng nhỏ trong việc ăn chay trường. 

Ngoài ra, nhiều người cũng đặt ra câu hỏi không biết ăn chay trường có được ăn trứng không, hay ăn chay có được uống sữa không. Dựa vào các chế độ có trong ăn chay trường đã được KATA Tech liệt kê phía trên cũng có thể thấy câu trả lời sẽ cần phải phụ thuộc vào loại hình ăn chay trường mà từng người lựa chọn.  

2. Lợi ích và tác hại của việc ăn chay trường là gì?

Ăn chay trường, như mọi chế độ ăn uống khác, đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Ngoài hiểu rõ khái niệm ăn chay trường là gì cũng như chế độ ăn trong ăn chay trường, bạn cần nắm được những mặt lợi - hai của hình thức ăn chay này. 

2.1. Ăn chay trường mang lợi ích như nào với cơ thể?

Ăn chay trường đã được chứng minh là mang lại nhiều lợi ích sức khỏe toàn diện, không chỉ tăng cường thể chất, giúp phòng ngừa bệnh tật mà còn cải thiện tích cực về mặt tinh thần để nâng cao chất lượng cuộc sống.

#Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Ăn chay trường có thể giúp bạn giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Điều này là do chế độ ăn chay trường thường chứa ít chất béo bão hòa và cholesterol, đồng thời giàu chất xơ và chất chống oxy hóa. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng người ăn chay trường có tỷ lệ mắc bệnh tim mạch thấp hơn so với người ăn thịt.

Thực phẩm thực vật như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt chứa nhiều chất xơ và các hợp chất thực vật có lợi, giúp giảm cholesterol trong máu và huyết áp. Đồng thời, việc loại bỏ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn khỏi chế độ ăn cũng góp phần làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

#Kiểm soát cân nặng tốt hơn

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người ăn chay trường thường có chỉ số khối cơ thể (BMI) thấp hơn so với người ăn thịt. Điều này có thể được giải thích bởi việc chế độ ăn chay trường thường chứa ít calo hơn, đồng thời giàu chất xơ, giúp tạo cảm giác no lâu và hạn chế việc ăn quá nhiều.

Ngoài ra, thực phẩm thực vật thường có mật độ năng lượng thấp hơn so với thực phẩm động vật, nghĩa là bạn có thể ăn nhiều hơn mà vẫn không nạp quá nhiều calo. Từ đó không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn mang lại cảm giác no và hài lòng sau mỗi bữa ăn.

#Giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư

Một nghiên cứu lớn đã phát hiện ra rằng những người ăn chay trường có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng thấp hơn 22% so với những người ăn thịt. Điều này có thể được giải thích bởi việc chế độ ăn chay trường thường giàu chất chống oxy hóa, chất xơ và các hợp chất từ thực vật có lợi khác. 

#Cải thiện sức khỏe đường ruột

Chế độ ăn chay trường thường giàu chất xơ, prebiotics và các hợp chất thực vật có lợi khác, có thể giúp bạn cải thiện sức khỏe đường ruột. Chất xơ là thức ăn cho các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh. Nhờ đó không chỉ hệ tiêu hóa của bạn được cải thiện mà ngay cả sức khỏe miễn dịch và tinh thần cũng có những tác động tích cực hơn. 

2.2. Tác hại của ăn chay trường ra sao?

Mặc dù việc ăn chay trường mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cũng có một số tác hại tiềm ẩn. Vậy những tác hại của ăn chay trường là gì?

#Thiếu dưỡng chất cần thiết

Việc loại bỏ thực phẩm động vật khỏi chế độ ăn có thể dẫn đến thiếu hụt một số dưỡng chất quan trọng như vitamin B12, sắt, kẽm và canxi. Đây chính là lý do vì sao không nên ăn chay khi chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Để đảm bảo cơ thể nhận đủ các dưỡng chất này, bạn cần phải có kiến thức và sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong việc lựa chọn thực phẩm. 

#Nguy cơ thiếu protein

Protein là một dưỡng chất quan trọng giúp xây dựng và duy trì cơ bắp, tạo năng lượng cho cơ thể. Việc không tiêu thụ đủ lượng protein có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, yếu cơ, mệt mỏi và suy giảm miễn dịch. Do đó, khi ăn chay trường bạn cần phải chú ý đến việc bổ sung protein từ các nguồn thực phẩm thực vật như đậu, hạt, đậu nành, lúa mì, quinoa,..

#Rủi ro tăng cân

Mặc dù chế độ ăn chay trường thường giàu chất xơ và thấp calo, nhưng nếu không cân nhắc lượng calo tiêu thụ, bạn vẫn có thể tăng cân. Việc ăn quá nhiều thực phẩm chay giàu đường và tinh bột cũng có thể dẫn đến tăng cân không mong muốn.

3. Lưu ý khi ăn chay trường để không ảnh hưởng xấu tới sức khỏe

Khi thực hiện chế độ ăn chay trường, có một số điều bạn cần lưu ý để đảm bảo rằng cơ thể nhận đủ dưỡng chất và không gặp phải các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây hãy cũng KATA tìm hiểu những lưu ý khi thực hiện ăn chay trường là gì nhé!

3.1. Hiểu rõ bản thân cần theo chế độ ăn chay nào

Như KATA đã đề cập ở phần trước, hiện nay có đa dạng hình thức cũng như chế độ ăn chay khác nhau. Vì thế trước khi quyết định thực hiện chế độ ăn chay trường, bạn cần hiểu rõ về bản thân, nhu cầu dinh dưỡng và mục tiêu sức khỏe của mình. 

Nếu như là một người mới bắt đầu với việc ăn chay, bạn có thể lựa chọn chế độ ăn chay bán phần, kết hợp giữa việc ăn rau củ quả thường xuyên và thi thoảng bổ sung thêm thịt trong các bữa ăn. Điều này có thể giúp cơ thể bạn làm quen và không bị thiếu hụt dinh dưỡng đột ngột. Bên cạnh đó, chế độ ăn chay Pescetarian với thực đơn bao gồm rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, trứng, sữa và hải sản cũng được khuyến khích áp dụng cho người mới. 

Bạn có thể nâng dần lên với chế độ Lacto-ovo, loại bỏ hoàn toàn thịt nhưng vẫn giữ lại trứng và sữa trong thực đơn. Chế độ này khá dễ thực hiện mà vẫn đảm bảo dinh dưỡng.

Sau cùng, để bảo vệ môi trường hiệu quả, hạn chế tối đa khai thác động vật, bạn có thể thực hiện chế độ ăn thuần chay. Như đã nói ở trên thì đây là chế độ ăn chay nghiêm ngặt nhất, vì vậy để thực hiện nó một cách an toàn và hiệu quả bạn cần chú ý đa dạng thực đơn để không bị thiếu dinh dưỡng, ảnh hưởng tới sức khoẻ. 

Lưu ý sức khoẻ của mình luôn là quan trọng nhất, vì vậy bạn cần cân nhắc và chọn hình thức ăn chay phù hợp với nhu cầu và tình hình sức khoẻ của bản thân để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.

3.2. Cách ăn chay trường sao cho đủ chất

Để đảm bảo cơ thể nhận đủ dưỡng chất cần thiết, đừng quên chú ý đến việc bổ sung protein, vitamin B12, sắt, kẽm và canxi từ các nguồn thực phẩm thực vật. Đảm bảo thực đơn hàng ngày của bạn cân đối và đa dạng, bao gồm rau củ, trái cây, hạt, đậu, đậu nành, ngũ cốc nguyên hạt và các loại thực phẩm chay giàu chất xơ và chất chống oxy hóa. 

Nếu cần, bạn có thể tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng để lập kế hoạch ăn uống và xây dựng thực đơn ăn chay trường phù hợp với nhu cầu và đầy đủ dinh dưỡng cho bản thân mình. 

4. Kết luận

Trên đây KATA Technology đã cùng bạn khám phá chi tiết những thông tin về ăn chay trường là gì, các hình thức ăn chay phổ biến, lợi ích và tác hại cùng những lưu ý quan trọng khi áp dụng chế độ ăn này. Việc áp dụng chế độ ăn chay trường đúng cách sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và môi trường. 

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng không phải ai cũng phù hợp với chế độ ăn chay trường. Hãy cân nhắc và tham khảo ý kiến của chuyên gia trước khi quyết định thực hiện chế độ ăn chay trường để đảm bảo rằng bạn đang cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể và không gặp phải các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nhé! 

GÓC GIẢI ĐÁP: ĂN BƯỞI GIẢM CÂN KHÔNG?